Nhân và luồng CPU là gì ? Nên chọn máy có nhân và luồng thế nào ?

CPU là bộ não của máy tính, quyết định phần lớn đến hiệu suất làm việc. Trong những năm gần đây, khái niệm nhân và luồng CPU được nhắc đến ngày càng nhiều khi người dùng lựa chọn máy tính phục vụ học tập, làm việc hay chơi game. Thực tế, việc lựa chọn CPU không chỉ dựa vào tốc độ xung nhịp mà còn phụ thuộc nhiều vào số nhân và luồng mà vi xử lý đó cung cấp. Theo khảo sát từ Techjury (2023), có đến 76% người dùng ưu tiên CPU đa nhân khi nâng cấp thiết bị. Vậy nhân và luồng CPU là gì, nên lựa chọn như thế nào để phù hợp với nhu cầu sử dụng?

Nhân và luồng trong CPU là gì ?

Khi đánh giá hiệu năng máy tính, nhiều người chỉ quan tâm đến xung nhịp mà bỏ qua nhân và luồng CPU – hai yếu tố quan trọng quyết định khả năng xử lý và đa nhiệm của hệ thống. Vậy nhân là gì, luồng có vai trò ra sao trong CPU hiện đại?

Nhân là gì ?

Trong mỗi bộ xử lý, nhân là đơn vị tính toán trung tâm, chịu trách nhiệm xử lý các tác vụ cụ thể mà hệ điều hành giao xuống. Mỗi nhân có thể xử lý một luồng công việc độc lập, tương đương một “bộ não nhỏ” trong một “bộ não lớn”. Một CPU có 4 nhân nghĩa là có thể xử lý 4 tác vụ cùng lúc.

Trước đây, phần lớn CPU chỉ có một nhân. Tuy nhiên, với nhu cầu tính toán ngày càng phức tạp, các nhà sản xuất như Intel hay AMD đã liên tục tăng số lượng nhân trong một chip. Các dòng chip phổ thông hiện nay thường sở hữu từ 4 đến 8 nhân, còn các dòng cao cấp có thể lên đến 16 hoặc 32 nhân.

Luồng là gì ?

Luồng (hay còn gọi là Thread) là đơn vị nhỏ hơn nhân, biểu thị số lượng tiến trình mà một nhân có thể xử lý đồng thời. Công nghệ Hyper-Threading của Intel hay SMT của AMD cho phép mỗi nhân vật lý xử lý hai luồng công việc cùng lúc. Ví dụ: Một CPU 4 nhân, hỗ trợ đa luồng, sẽ có 8 luồng xử lý.

Mặc dù luồng không mang lại hiệu suất tăng gấp đôi, nhưng chúng giúp CPU vận hành mượt mà hơn trong các tác vụ đa nhiệm. Điều này đặc biệt hữu ích với người dùng chạy nhiều ứng dụng nặng cùng lúc, như dựng phim, thiết kế 3D hay chơi game kết hợp stream trực tiếp.

Sự khác biệt giữa nhân và luồng là gì ?

Khác biệt lớn nhất giữa nhân và luồng CPU nằm ở bản chất vật lý. Nhân là phần cứng thực tế trong bộ xử lý, còn luồng là khả năng xử lý logic được tạo ra từ nhân. Một nhân có thể thực hiện một luồng, nhưng nếu hỗ trợ công nghệ đa luồng, một nhân có thể xử lý hai hoặc nhiều luồng cùng lúc.

Ví dụ dễ hiểu như sau: nếu nhân là công nhân trong một nhà máy, thì luồng chính là số công việc mà mỗi công nhân có thể xử lý trong cùng một thời điểm. Một công nhân có thể làm được hai việc nếu được trang bị đúng công cụ – tương tự như một nhân có thể xử lý hai luồng nhờ công nghệ đa luồng.

Nhân và luồng CPU ảnh hưởng thế nào đến hiệu suất của máy tính ?

Hiệu suất máy tính phụ thuộc rất nhiều vào nhân và luồng CPU. Khi số nhân và luồng tăng lên, máy có khả năng xử lý nhiều tác vụ cùng lúc hơn. Điều này đặc biệt quan trọng với những công việc cần xử lý đa nhiệm như:

• Chạy phần mềm thiết kế đồ họa (AutoCAD, Photoshop, Blender,…).
• Lập trình và biên dịch mã nguồn và render video, dựng phim, làm hoạt họa 3D.
• Chơi game kết hợp quay màn hình hoặc stream trực tuyến.

Ví dụ: Một chiếc máy có CPU 8 nhân 16 luồng thường cho hiệu năng render video nhanh hơn 35% so với máy có 4 nhân 8 luồng, theo thống kê từ TechPowerUp (2023). Tất nhiên, hiệu quả thực tế còn phụ thuộc vào phần mềm có hỗ trợ tối ưu đa nhân hay không.

Ưu và nhược điểm khi sử dụng nhiều nhân và luồng trong CPU

Việc sở hữu CPU có nhiều nhân và luồng CPU mang lại rất nhiều lợi ích rõ rệt, đặc biệt là với người dùng chuyên nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm mạnh, vẫn tồn tại một số nhược điểm mà bạn nên cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn.

Ưu điểm khi sử dụng nhiều nhân và luồng CPU

• Tăng tốc độ xử lý đa nhiệm: CPU có nhiều nhân và luồng cho phép hệ thống xử lý nhiều tác vụ cùng lúc mà không bị giật lag. Điều này cực kỳ hữu ích khi bạn vừa làm việc với Excel, vừa chạy Photoshop, nghe nhạc và duyệt web.
• Cải thiện hiệu suất trong các tác vụ nặng: Những công việc như dựng phim, thiết kế đồ họa 3D, xử lý AI, render video hoặc mô phỏng dữ liệu lớn (big data) đều tận dụng tối đa sức mạnh từ các CPU đa nhân, đa luồng. Một số phần mềm như Adobe Premiere Pro, Blender hay DaVinci Resolve sẽ chạy nhanh hơn đáng kể trên CPU 8 nhân 16 luồng trở lên.
• Tối ưu hóa trải nghiệm chơi game và stream: Khi chơi game nặng như Cyberpunk 2077 hay GTA V, kết hợp với livestream, CPU nhiều nhân và luồng giúp duy trì khung hình ổn định, giảm tình trạng đơ lag giữa chừng.
• Hạn chế tình trạng quá tải hệ thống: Nhiều nhân và luồng giúp phân bổ tài nguyên hợp lý hơn, giảm áp lực lên từng nhân đơn lẻ, từ đó giảm nguy cơ treo ứng dụng khi chạy phần mềm nặng hoặc đa nhiệm.

Nhược điểm khi sử dụng nhiều nhân và luồng CPU

• Chi phí đầu tư cao: Những CPU có số nhân và luồng lớn thường thuộc phân khúc tầm trung hoặc cao cấp. Ví dụ, chip AMD Ryzen 9 hoặc Intel Core i9 có thể có giá gấp đôi hoặc gấp ba so với các dòng phổ thông.
• Không phải phần mềm nào cũng hỗ trợ: Một số phần mềm cũ hoặc ứng dụng đơn luồng như các phần mềm văn phòng cơ bản, game đời cũ sẽ không tận dụng được hết khả năng của CPU đa nhân. Điều này gây lãng phí tài nguyên nếu bạn không làm việc chuyên sâu.
• Tiêu tốn điện năng và sinh nhiệt lớn: CPU nhiều nhân và luồng tiêu thụ nhiều điện hơn, kéo theo lượng nhiệt tỏa ra lớn. Nếu không trang bị hệ thống tản nhiệt tốt, rất dễ xảy ra hiện tượng throttling – giảm hiệu năng để bảo vệ phần cứng.
• Yêu cầu phần cứng đi kèm tương thích: Để phát huy hết sức mạnh của CPU mạnh, bạn cũng cần một bo mạch chủ (mainboard) chất lượng, nguồn công suất cao và RAM tốc độ tốt. Điều này làm tổng chi phí đội lên nhiều hơn.

Làm sao để kiểm tra nhân và luồng CPU ?

Việc xác định số lượng nhân và luồng CPU trên thiết bị hiện tại không còn là điều quá phức tạp. Ngay cả người dùng không rành về công nghệ cũng có thể dễ dàng thực hiện chỉ với vài thao tác đơn giản, mà không cần dùng đến thiết bị hay phần mềm chuyên dụng đắt tiền. Dưới đây là các phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay để kiểm tra nhân và luồng CPU:

Sử dụng Task Manager trên Windows

Đây là cách nhanh và trực quan nhất để kiểm tra thông tin CPU:

• Bạn hãy tiến hành mở ra Task Manager bằng cách nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc để mở.
• Chọn tab Performance (Hiệu suất), sau đó chọn CPU.
• Quan sát phần bên dưới góc phải:
  • Cores (số nhân vật lý).
  • Logical processors (số luồng xử lý logic).

Ví dụ, nếu hiển thị “Cores: 4” và “Logical processors: 8”, có nghĩa là CPU của bạn có 4 nhân và hỗ trợ đa luồng, mỗi nhân xử lý được 2 luồng.

Dùng phần mềm CPU-Z – Miễn phí và chi tiết

Phần mềm CPU-Z cung cấp đầy đủ thông tin về CPU, bao gồm:

• Tên chip, công nghệ, socket, xung nhịp, cache,…
• Số nhân và luồng CPU rõ ràng trong tab CPU.
• Ngoài ra còn hiển thị thông tin RAM, mainboard, GPU.
  

Bạn có thể tải miễn phí tại trang chủ: https://www.cpuid.com/softwares/cpu-z.html. Phần mềm này rất nhẹ, dễ sử dụng, phù hợp cả với kỹ thuật viên lẫn người dùng phổ thông.

Dùng Command Prompt trên Windows

Với những ai thích thao tác bằng dòng lệnh, đây là cách đơn giản:

• Mở Command Prompt (cmd) bằng cách gõ “cmd” trong ô tìm kiếm của Windows.

Nhập lệnh sau và nhấn Enter:” wmic cpu get NumberOfCores,NumberOfLogicalProcessors “. Kết quả sẽ hiển thị số nhân (NumberOfCores) và số luồng (NumberOfLogicalProcessors) hiện có trên máy. Phương pháp này hữu ích khi cần kiểm tra nhanh, không cần cài phần mềm bổ sung.

Trên máy Mac (nếu có)

Nếu bạn dùng MacBook hoặc iMac, có thể kiểm tra như sau:

• Nhấn Command + Space và gõ “About This Mac”.
• Chọn System Report > Hardware, thông tin về CPU sẽ hiển thị, bao gồm số nhân và số luồng (có thể hiện dưới dạng “Total Number of Cores”).

Các câu hỏi thường gặp về nhân và luồng CPU

CPU đa luồng có ưu điểm vượt trội nào ?

Có. CPU hỗ trợ đa luồng giúp tăng khả năng xử lý đồng thời, cải thiện hiệu suất rõ rệt khi chạy nhiều tác vụ. Đặc biệt, công nghệ đa luồng như SMT của AMD hay Hyper-Threading của Intel giúp máy tính mượt hơn trong xử lý hình ảnh, game hoặc dữ liệu lớn.

Có phải máy có càng nhiều luồng và nhân CPU sẽ tốt hơn so với ít ?

Không hẳn. Tuy nhân và luồng CPU nhiều mang lại khả năng xử lý tốt hơn, nhưng hiệu quả còn phụ thuộc vào phần mềm có hỗ trợ đa nhiệm hay không. Một số tác vụ cơ bản chỉ cần CPU 4 nhân là đủ. Việc mua CPU quá mạnh đôi khi gây lãng phí nếu không khai thác hết tiềm năng.

Làm sao để lựa chọn nhân và luồng phù hợp ?

Việc lựa chọn số lượng nhân và luồng CPU phù hợp phụ thuộc trực tiếp vào mục đích sử dụng của từng người dùng. Với các nhu cầu cơ bản như học tập, làm việc văn phòng, xử lý văn bản hay lướt web, một CPU có 4 nhân 8 luồng là hoàn toàn đủ dùng, đảm bảo máy chạy ổn định và mượt mà. Nếu bạn thường xuyên làm việc với các phần mềm thiết kế đồ họa, chỉnh sửa ảnh hoặc dựng video như Photoshop, Premiere Pro hay Illustrator, thì nên ưu tiên CPU có tối thiểu 6 nhân 12 luồng để đáp ứng khối lượng công việc nặng và liên tục.

Đối với lập trình viên, đặc biệt là khi sử dụng máy ảo, biên dịch mã nguồn hay phân tích dữ liệu lớn, cấu hình từ 8 nhân 16 luồng sẽ giúp quá trình làm việc hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian. Với những ai chơi game và stream cùng lúc, CPU từ 6 nhân 12 luồng trở lên sẽ là lựa chọn lý tưởng để đảm bảo khung hình ổn định và tránh tình trạng giật lag. Tuy nhiên, để khai thác tối đa sức mạnh của CPU, bạn cũng cần chọn các linh kiện đi kèm như RAM, card đồ họa (GPU), bo mạch chủ phù hợp nhằm tránh hiện tượng nghẽn cổ chai trong hệ thống.

Máy tính Thuận Nhân – chuyên cung cấp các dòng máy tính để bàn

Máy tính Thuận Nhân là đơn vị uy tín chuyên cung cấp các dòng máy tính để bàn chất lượng, phục vụ đa dạng nhu cầu từ học tập, văn phòng đến đồ họa, kỹ thuật và gaming. Với phương châm “Tư vấn đúng – Cấu hình chuẩn – Giá hợp lý”, Máy tính Thuận Nhân luôn sẵn sàng đồng hành cùng khách hàng trong việc lựa chọn cấu hình CPU phù hợp, đặc biệt chú trọng đến yếu tố nhân và luồng CPU nhằm tối ưu hiệu suất làm việc. Không chỉ cung cấp sản phẩm chính hãng từ các thương hiệu lớn như Intel, AMD, ASUS, Gigabyte,… đơn vị còn hỗ trợ kiểm tra thông số kỹ thuật, lắp ráp theo yêu cầu và bảo hành tận nơi. Với đội ngũ kỹ thuật chuyên môn cao và dịch vụ hậu mãi chu đáo, Máy tính Thuận Nhân ngày càng khẳng định vị thế là địa chỉ tin cậy cho mọi cá nhân, doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư máy tính để bàn mạnh mẽ, bền bỉ và hiệu quả.