Nguyên nhân và cách khắc phục Quạt tản nhiệt PC không chạy

Bạn có biết, chỉ trong 5 phút CPU có thể tăng hơn 30°C nếu quạt tản nhiệt PC không chạy? Tình trạng này không chỉ gây treo máy, mà còn có nguy cơ hỏng vĩnh viễn CPU hoặc mainboard. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện các dấu hiệu hỏng, hiểu rõ nguyên nhân và nắm chắc cách khắc phục. Đồng thời, bạn cũng sẽ biết những mẹo phòng ngừa và lựa chọn giải pháp từ Máy tính Thuận Nhân để hệ thống luôn vận hành ổn định.

Dấu hiệu nhận biết quạt tản nhiệt hỏng

Quạt đứng im, không quay khi bật máy

Khi bật máy tính, quạt tản nhiệt thường khởi động cùng hệ thống. Nếu bạn thấy quạt đứng im hoàn toàn, không phát ra tiếng gió quen thuộc, đây là dấu hiệu rõ ràng quạt đã gặp trục trặc. Tình trạng này có thể đến từ hỏng motor, kẹt bụi hoặc dây nguồn không cấp điện.

Quạt quay vài vòng rồi dừng hẳn

Một số trường hợp, quạt chỉ quay lướt vài vòng rồi nhanh chóng dừng lại. Hiện tượng này thường liên quan đến trục khô dầu, vòng bi xuống cấp hoặc cáp kết nối lỏng. Nếu không khắc phục sớm, quạt sẽ ngừng hẳn và hệ thống mất khả năng làm mát.

CPU/GPU nhanh chóng quá nhiệt

Ngay cả khi quạt còn xoay nhẹ, nếu khả năng tản nhiệt kém, CPU hoặc GPU sẽ nhanh chóng tăng lên mức nhiệt nguy hiểm. Bạn có thể nhận biết qua việc vỏ máy nóng bất thường, quạt không phát ra luồng gió mạnh và phần mềm giám sát báo nhiệt cao. Đây là tín hiệu cảnh báo hệ thống làm mát đã không còn hiệu quả.

Máy treo, sập nguồn khi chạy ứng dụng nặng

Một dấu hiệu nghiêm trọng hơn là máy thường xuyên treo hoặc tự sập nguồn khi mở phần mềm nặng. Lý do là CPU và GPU quá nóng, buộc hệ thống phải tự ngắt để bảo vệ linh kiện. Nếu tình trạng này lặp lại, nguy cơ hỏng hóc phần cứng và mất dữ liệu rất cao.

Nguyên nhân khiến quạt CPU không chạy hoặc quay rồi tắt

Quạt kẹt bụi bẩn, khô dầu hoặc vòng bi xuống cấp

Theo thời gian, bụi bẩn tích tụ trong cánh và trục khiến quạt tản nhiệt PC không chạy ổn định. Khi dầu bôi trơn khô, ma sát tăng làm motor khó khởi động. Vòng bi xuống cấp cũng tạo ra tiếng rít khó chịu và giảm tuổi thọ quạt. Nếu không vệ sinh thường xuyên, tình trạng này sẽ ngày càng nặng.

Cánh quạt bị gãy, cong, hỏng cơ học

Cánh quạt mỏng, dễ gãy khi va đập hoặc cong vênh do nhiệt độ cao. Khi đó, lực quay không cân bằng khiến quạt tản nhiệt PC không chạy hoặc chỉ rung nhẹ. Ngoài việc không làm mát hiệu quả, cánh hỏng còn gây tiếng ồn lớn, ảnh hưởng trải nghiệm. Đây là dạng hỏng cơ học thường gặp khi di chuyển case hoặc lắp ráp sai cách.

Dây nguồn quạt cắm sai cổng hoặc bị đứt

Một nguyên nhân khác khiến quạt tản nhiệt PC không chạy là dây nguồn cắm nhầm cổng hoặc dây tín hiệu bị đứt. Nếu cắm vào SYS_FAN thay vì CPU_FAN, BIOS có thể không điều khiển được tốc độ. Trong khi đó, dây đứt hoặc lỏng sẽ khiến quạt mất nguồn hoàn toàn. Chỉ cần kiểm tra lại kết nối, bạn có thể khắc phục ngay tình trạng này.

BIOS thiết lập sai tốc độ quạt (Fan Speed)

Một số mainboard cho phép tùy chỉnh đường cong tốc độ quạt trong BIOS. Nếu thiết lập sai, quạt có thể không quay ở nhiệt độ thấp. Điều này khiến nhiều người nhầm tưởng quạt tản nhiệt PC không chạy, trong khi thực tế nó chỉ chờ CPU nóng hơn mới kích hoạt. Tuy nhiên, nếu cấu hình quá khắt khe, CPU có thể nóng lên nhanh chóng và gây nguy hiểm.

Driver hoặc phần mềm điều khiển lỗi

Phần mềm điều khiển quạt hoặc tiện ích ép xung đôi khi gửi tín hiệu sai, khiến quạt tản nhiệt PC không chạy. Ngoài ra, driver cũ hoặc lỗi hệ thống có thể khiến tốc độ quạt bị đặt về mức 0%. Khi gặp hiện tượng này, bạn nên cập nhật hoặc gỡ bỏ phần mềm liên quan để đưa quạt về trạng thái mặc định.

Nhiễm virus khiến CPU luôn tải 100%, quạt quá tải rồi ngắt

Nhiều loại virus khiến CPU luôn hoạt động ở mức 100%. Khi đó, quạt phải chạy hết công suất liên tục và có nguy cơ ngắt đột ngột. Một số người dễ nhầm đây là tình trạng quạt tản nhiệt PC không chạy, nhưng thực chất nó đã quá tải. Giải pháp là quét sạch mã độc và khôi phục hệ thống để bảo vệ cả CPU lẫn quạt.

Lỗi IC cảm biến nhiệt hoặc mainboard

Nếu IC cảm biến nhiệt trên mainboard gặp sự cố, BIOS sẽ không gửi tín hiệu đúng cho quạt. Khi đó, bạn sẽ thấy quạt tản nhiệt PC không chạy dù CPU đang nóng. Đây là lỗi phức tạp, thường cần đến kỹ thuật viên kiểm tra hoặc thay thế bo mạch để khắc phục.

Tác hại nếu tiếp tục dùng khi quạt CPU không chạy

Việc sử dụng máy tính khi quạt tản nhiệt PC không chạy rất nguy hiểm. CPU có thể nhanh chóng đạt mức 90°C chỉ trong vài phút, dẫn đến hiện tượng giảm hiệu năng (thermal throttling). Không chỉ CPU, các linh kiện khác như VRM, chipset cũng bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao.

Hệ thống có thể tự động tắt nguồn để bảo vệ, nhưng nếu tình trạng kéo dài, tuổi thọ CPU sẽ giảm mạnh. Nặng hơn, bạn có thể mất dữ liệu do sập nguồn đột ngột hoặc thậm chí cháy bo mạch. Đây chính là lý do không nên chủ quan với lỗi tưởng chừng nhỏ như quạt không chạy.

Cách khắc phục quạt tản nhiệt không chạy

Vệ sinh và bảo dưỡng

Bước đầu tiên để khắc phục tình trạng quạt tản nhiệt PC không chạy là vệ sinh. Bạn nên dùng khí nén để thổi bụi bẩn ra khỏi cánh và khe tản nhiệt. Với quạt có trục lộ, bạn có thể tra dầu bôi trơn giúp giảm ma sát. Việc vệ sinh định kỳ 3–6 tháng sẽ duy trì hiệu quả làm mát và kéo dài tuổi thọ linh kiện.

Kiểm tra kết nối & BIOS

Nếu vệ sinh không hiệu quả, hãy kiểm tra dây nguồn quạt. Đảm bảo rằng đầu cắm được cắm đúng vào CPU_FAN. Sau đó, truy cập BIOS để kiểm tra thiết lập tốc độ quạt. Nếu đường cong quạt sai, bạn cần chỉnh lại để quạt khởi động từ nhiệt độ hợp lý. Đây là bước đơn giản nhưng thường bị bỏ qua.

Xử lý phần mềm

Trong nhiều trường hợp, lỗi phần mềm cũng khiến quạt tản nhiệt PC không chạy. Bạn nên cập nhật driver chipset và phần mềm quản lý quạt. Nếu dùng tiện ích bên ngoài, hãy thử gỡ bỏ để tránh xung đột. Đồng thời, quét virus toàn hệ thống để loại bỏ nguyên nhân CPU luôn quá tải.

Thay thế phần cứng

Nếu đã thử tất cả mà quạt tản nhiệt PC không chạy, rất có thể quạt đã hỏng. Khi đó, bạn cần thay quạt mới có cùng kích thước và chuẩn cắm. Trong một số tình huống, lỗi xuất phát từ mainboard, bạn nên mang đến trung tâm bảo hành để kiểm tra và sửa chữa.

Mẹo phòng ngừa quạt CPU hỏng

Để tránh việc quạt tản nhiệt PC không chạy trong tương lai, bạn nên chú trọng phòng ngừa. Vệ sinh định kỳ và quản lý luồng khí trong case là yếu tố quan trọng. Đặt máy ở nơi thoáng mát, tránh bít lỗ thông gió bằng chăn hay nệm.

Ngoài ra, bạn nên cập nhật BIOS và phần mềm điều khiển để đảm bảo tín hiệu quạt chính xác. Khi lắp ráp, hãy chú ý cắm đúng cổng CPU_FAN và quản lý dây gọn gàng. Nếu thường xuyên sử dụng máy trong môi trường nóng, nên cân nhắc nâng cấp tản nhiệt chất lượng cao hơn.

Máy tính Thuận Nhân – chuyên cung cấp máy tính để bàn chính hãng

Khi người dùng gặp sự cố quạt tản nhiệt PC không chạy, việc chọn đúng đơn vị sửa chữa và cung cấp linh kiện là rất quan trọng. Máy tính Thuận Nhân tự hào là địa chỉ uy tín chuyên phân phối máy tính để bàn chính hãng cùng hệ thống tản nhiệt, phụ kiện chất lượng cao. 

Không chỉ dừng lại ở việc bán sản phẩm, Thuận Nhân còn mang đến dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật tận tâm, giúp khách hàng yên tâm trong suốt quá trình sử dụng. Với cam kết minh bạch về nguồn gốc và chế độ bảo hành rõ ràng, chúng tôi luôn đồng hành cùng bạn trong việc xây dựng một chiếc PC ổn định, bền bỉ và hiệu năng vượt trội.