Cách khắc phục tình trạng CPU quá tải hiệu quả

Với khối lượng công việc ngày càng nhiều và phần mềm ngày càng phức tạp, tình trạng CPU quá tải xảy ra khá phổ biến ở cả máy tính cá nhân lẫn máy tính doanh nghiệp. Điều này không chỉ khiến hệ thống chạy chậm, phản hồi chậm mà còn tiềm ẩn nguy cơ hư hỏng phần cứng. Cùng máy tính Thuận Nhân tìm hiểu hơn về tình trạng cpu quá tải là gì và cách khắc phục như thế nào qua bài viết sau nhé!

Tình trạng CPU quá tải là thế nào ?

CPU là bộ xử lý trung tâm của máy tính, đóng vai trò điều phối và xử lý hầu hết các tác vụ trong hệ thống. Khi CPU bị “quá tải”, điều này có nghĩa là nó đang hoạt động gần hoặc ở mức 100% công suất trong một khoảng thời gian dài, không còn đủ tài nguyên để xử lý các yêu cầu mới từ hệ điều hành hoặc ứng dụng.

Tình trạng quá tải thường xảy ra khi bạn chạy quá nhiều chương trình cùng lúc, hoặc khi một phần mềm nào đó “ngốn CPU” bất thường do lỗi kỹ thuật hoặc mã độc. Ngoài ra, các tác vụ nặng như chỉnh sửa video, chơi game đồ họa cao, dựng mô hình 3D hoặc chạy máy ảo cũng có thể khiến CPU bị đẩy lên mức hoạt động tối đa.

Việc CPU làm việc liên tục ở mức cao không chỉ gây chậm máy mà còn ảnh hưởng đến độ bền phần cứng. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hiện tượng máy bị đơ, treo hoặc tắt ngang do quá nhiệt.

Dấu hiệu nhận biết CPU quá tải là gì ?

Việc nhận biết CPU đang quá tải giúp người dùng can thiệp kịp thời trước khi máy tính gặp sự cố nghiêm trọng.

Máy tính chạy chậm

Ngay cả những tác vụ đơn giản như mở trình duyệt, gõ văn bản hay chuyển cửa sổ cũng diễn ra một cách chậm chạp, lag giật rõ rệt. 

Quạt tản nhiệt quay mạnh

Khi CPU bị quá tải, nhiệt độ tăng cao khiến quạt phải tăng tốc để làm mát. Nếu bạn nghe thấy tiếng quạt gầm rú liên tục thì rất có thể CPU đang hoạt động hết công suất.

Task Manager báo CPU 100%

Nhấn Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager. Nếu tại mục CPU hiển thị mức sử dụng gần hoặc đạt 100% trong thời gian dài, đó là dấu hiệu rõ ràng CPU đang quá tải.

Ứng dụng bị treo

Các phần mềm đang mở có thể bị đơ, đứng hình hoặc hiện thông báo “Not Responding”. Điều này xảy ra khi CPU không thể xử lý kịp tất cả các yêu cầu.

Nhiệt độ CPU tăng

Nếu bạn có phần mềm theo dõi nhiệt độ như HWMonitor, Speccy hoặc MSI Afterburner, hãy kiểm tra. Nhiệt độ CPU vượt mức 80–90°C là không bình thường và có thể gây ra quá tải hoặc giảm tuổi thọ linh kiện.

Máy tính tự khởi động

Khi CPU quá nóng hoặc quá tải kéo dài, hệ thống có thể tự động tắt hoặc restart để bảo vệ phần cứng.

Nguyên nhân nào làm cho CPU bị quá tải ?

Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến CPU rơi vào tình trạng quá tải, từ lỗi phần mềm đến phần cứng.

Chạy nhiều ứng dụng

Khi bạn mở nhiều tab trình duyệt, chạy phần mềm chỉnh sửa ảnh, nghe nhạc, mở game, v.v… cùng lúc, CPU phải xử lý nhiều luồng công việc dẫn đến quá tải.

Phần mềm ngầm chiếm dụng tài nguyên

Một số ứng dụng, dịch vụ nền hoặc phần mềm diệt virus hoạt động liên tục mà người dùng không nhận biết được cũng có thể “ngốn” CPU đáng kể.

Lỗi phần mềm hoặc hệ điều hành

Các chương trình bị lỗi hoặc không tương thích với hệ điều hành có thể chạy lặp vô hạn, gây tiêu tốn tài nguyên CPU một cách bất thường.

Nhiễm virus

Một số mã độc có khả năng chạy ngầm để đào coin, gửi spam, hoặc  tạo kết nối bất hợp pháp  khiến CPU bị đẩy lên mức hoạt động cao liên tục.

Driver lỗi thời

Driver cũ, đặc biệt là driver card đồ họa hoặc chipset, có thể khiến hệ thống hoạt động không ổn định và gây quá tải cho CPU.

Hệ thống tản nhiệt yếu

Khi nhiệt độ CPU quá cao do tản nhiệt kém, hệ thống sẽ tự động giảm hiệu suất, nhưng trong một số trường hợp lại khiến CPU phải làm việc nhiều hơn để bù lại.

Làm thế nào để kiểm tra CPU bị quá tải ?

Việc phát hiện sớm tình trạng CPU bị quá tải giúp bạn tránh được các sự cố như máy treo, đơ hoặc quá nhiệt. Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã có thể nắm rõ mức độ hoạt động của CPU ngay lập tức.

Sử dụng Task Manager

• Nhấn tổ hợp Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager.
• Chọn tab Performance (Hiệu suất) để xem mức sử dụng CPU.
• Nếu biểu đồ CPU luôn gần hoặc chạm mức 100%, tức là CPU đang bị quá tải.

Kiểm tra tác vụ đang chạy

Tại tab Processes, bạn có thể xem những ứng dụng nào đang chiếm nhiều CPU nhất. Từ đó, xác định chương trình gây ra quá tải để xử lý.

Dùng phần mềm chuyên dụng

Các phần mềm như Process Explorer, HWMonitor, Speccy hoặc CPU-Z sẽ cho bạn thông tin sâu hơn về mức sử dụng CPU, nhiệt độ, xung nhịp và tình trạng hoạt động tổng thể.

Quan sát hiệu suất sử dụng

Bạn có thể ghim biểu đồ hiệu suất CPU lên màn hình hoặc dùng phần mềm có giao diện trực quan như MSI Afterburner để dễ theo dõi khi sử dụng các ứng dụng nặng.

Giải pháp khắc phục nhanh chóng tình trạng CPU quá tải

Khi CPU bị quá tải, máy tính không chỉ chạy chậm mà còn có nguy cơ hư hỏng phần cứng nếu để lâu dài. Vì vậy, việc áp dụng các biện pháp khắc phục kịp thời là điều cần làm để đảm bảo hiệu suất.

Đóng chương trình

Chỉ giữ lại những ứng dụng thực sự cần dùng. Các tab trình duyệt nặng như Chrome cũng nên hạn chế.

Khởi động lại máy

Đây là cách nhanh và hiệu quả để giải phóng bộ nhớ tạm và tắt các tiến trình ngầm đang chiếm dụng tài nguyên.

Tắt phần mềm chạy nền

Vào Task Manager hoặc mục Startup (Khởi động cùng Windows) để vô hiệu hóa các ứng dụng không cần thiết.

Quét virus và phần mềm độc hại

Sử dụng các phần mềm antivirus uy tín như Kaspersky, Bitdefender, Windows Defender… để loại bỏ các mối đe dọa đang làm tiêu tốn CPU.

Cập nhật hệ điều hành và driver

Luôn đảm bảo Windows và các driver được cập nhật đầy đủ để tránh lỗi tương thích và hiệu năng kém.

Vệ sinh phần cứng

Bụi bẩn tích tụ trong quạt và khe tản nhiệt sẽ làm giảm hiệu suất làm mát, khiến CPU nóng và hoạt động kém hiệu quả. Hãy vệ sinh định kỳ.

Cách phòng ngừa tình trạng CPU bị quá tải ra sao ?

Dưới đây là một số cách đơn giản nhưng hiệu quả giúp bạn chủ động giữ cho CPU luôn hoạt động ổn định và mát mẻ:

• Không nên mở quá nhiều phần mềm hoặc tab trình duyệt cùng lúc, đặc biệt với các máy tính có cấu hình tầm trung hoặc thấp.
• Vào mục Startup trong Task Manager để tắt các phần mềm không cần thiết khởi động cùng Windows. 
• Hãy chắc chắn rằng hệ điều hành, driver, và các phần mềm chính luôn được cập nhật phiên bản mới nhất.
• Thay vì sử dụng những ứng dụng nặng, hãy ưu tiên phần mềm tối ưu hóa hiệu năng. Ví dụ, dùng trình duyệt như Microsoft Edge hoặc Brave thay cho Chrome nếu máy bạn yếu.
• Hãy chạy quét định kỳ bằng phần mềm chống virus để loại bỏ các chương trình độc hại có thể tiêu tốn tài nguyên CPU mà bạn không hay biết.
• Với người dùng xử lý tác vụ nặng như render, chơi game, dựng phim, hãy đầu tư thêm tản nhiệt khí chất lượng hoặc tản nhiệt nước để duy trì nhiệt độ ổn định.

Khi nào cần thay CPU mới ?

Việc thay CPU không phải là điều bắt buộc thường xuyên, nhưng trong một số trường hợp nhất định, nâng cấp hoặc thay thế CPU là giải pháp tối ưu để cải thiện hiệu năng và độ ổn định của máy tính. 

Máy thường xuyên quá tải

Bạn đã đóng các ứng dụng không cần thiết, vệ sinh máy, cài lại Windows nhưng CPU vẫn luôn hoạt động gần 100%? Rất có thể vi xử lý của bạn đã không còn đủ sức đáp ứng nhu cầu hiện tại.

Không tương thích với phần mềm

Nhiều phần mềm mới yêu cầu CPU có số luồng (thread) và tốc độ xử lý cao hơn. Nếu bạn không thể cài đặt hoặc phần mềm chạy quá chậm, nguyên nhân có thể do CPU đã lỗi thời.

Không thể nâng cấp linh kiện khác

Một số CPU cũ không hỗ trợ RAM tốc độ cao, SSD NVMe hoặc card đồ họa mới. Khi đó toàn bộ hệ thống sẽ không thể phát huy hiệu năng tối đa.

CPU quá nóng

Nếu CPU luôn ở mức nhiệt cao, hoạt động không ổn định, hoặc máy hay bị tắt ngang bất thường có thể vi xử lý đã xuống cấp sau thời gian dài sử dụng.

Nhu cầu sử dụng

Nếu bạn bắt đầu làm việc với các phần mềm dựng phim, thiết kế 3D, máy ảo hay chơi game AAA thì một CPU mạnh mẽ hơn sẽ là đầu tư hợp lý, giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu suất.

Lưu ý: Trước khi thay CPU, bạn cần kiểm tra xem bo mạch chủ (mainboard) có hỗ trợ loại vi xử lý mới hay không. Trong nhiều trường hợp, bạn sẽ cần nâng cấp đồng bộ cả mainboard và RAM.

Máy tính Thuận Nhân – đơn vị cung cấp các dòng máy tính để bàn uy tín

Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ để mua máy tính để bàn chất lượng, chính hãng và giá cả hợp lý, Máy tính Thuận Nhân là sự lựa chọn lý tưởng. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp và lắp đặt máy tính, Thuận Nhân luôn cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm bền bỉ, hiệu năng cao, phù hợp với mọi nhu cầu từ học tập, văn phòng đến thiết kế, gaming.

Máy tính Thuận Nhân không chỉ cung cấp các dòng máy tính để bàn cấu hình đa dạng, mà còn hỗ trợ tư vấn lựa chọn linh kiện theo yêu cầu riêng, lắp ráp theo ngân sách mong muốn. Bên cạnh đó, chế độ bảo hành rõ ràng, hỗ trợ kỹ thuật nhanh chóng và chính sách hậu mãi uy tín chính là điểm cộng lớn giúp Thuận Nhân giữ vững niềm tin từ hàng nghìn khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.

Qua những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về tình trạng CPU quá tải, cách nhận biết, nguyên nhân gây ra và đặc biệt là những giải pháp khắc phục hiệu quả. Việc chăm sóc và bảo vệ CPU không chỉ giúp máy tính vận hành trơn tru mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị, nâng cao hiệu suất công việc hàng ngày.